Bí kíp luyện cho con ăn ngoan và ăn giỏi

Nếu bạn hiểu rõ giá trị của những món ăn ngon và tốt cho sức khỏe thì không còn gì thỏa mãn hơn việc ngắm nhìn con mình khám phá ra niềm vui ăn uống. Nhưng làm sao bạn đào tạo cho được một đứa trẻ thích trái cây hơn khoai tây chiên, sẽ không quay lưng với bông cải và cá hồi? Câu trả lời ngắn gọn là: hãy bắt đầu ngay từ bây giờ!

Khẩu vị của chúng ta nhìn chung được hình thành từ rất sớm – trong vài năm đầu đời, mà đặc biệt là năm đầu tiên – nhờ vào những ‘quảng cáo’ mà ta nhận được. Chúng ta có khả năng dạy con mình nhận ra và thích thú với nhiều món ăn tốt. Nếu để lỡ cơ hội đó, kết cục ta sẽ có những đứa trẻ kén ăn chỉ thích những món của trẻ con, và ta sẽ phải vật lộn chỉ để khiến được chúng thích rau trái hơn một chút. Vậy nên hãy bắt lấy cơ hội có từ rất sớm kia. Dưới đây là 10 chiến lược bắt đầu từ muỗng thức ăn dặm đầu tiên, sẽ giúp bạn nuôi dạy một đứa trẻ học ăn – và học cách yêu thích – mọi loại thức ăn.

1. Thời điểm thích hợp để ăn những miếng đầu tiên

Thời điểm tốt nhất để cho con ăn dặm lần đầu tiên là khi bé cảm thấy tươi tỉnh và sảng khoái nhất – tức vào buổi sáng hay ngay sau khi ngủ giấc trưa. Hãy đảm bảo là bé của bạn cảm thấy đói bụng chứ không phải là đói đến mềm người, và các anh chị lớn của bé không chạy nhảy chơi đùa xung quanh (gây mất tập trung). Bạn cũng hãy tắt TV và cất điện thoại của bạn đi nữa nhé. Không có nguyên tắc nào về việc cho ăn gì trước cả, đó có thể là ngũ cốc trộn với sữa mẹ hay sữa công thức. Chuối và bơ có vẻ là loại thức ăn chuyển tiếp dễ dàng, nhưng bạn cũng có thể bắt đầu bằng rau xanh, hay thậm chí là thịt. Sau vài cảm giác ban đầu, con bạn nhiều khả năng sẽ chỉ nhấm nháp vài miếng. Khi bé trề môi, quay đi, lắc đầu hay trở nên xao lãng, nghĩa là bé đã thấy đủ rồi đấy.

2. Tấn công dồn dập bằng sự đa dạng.

Sau khi con bạn đã quen với hoạt động ăn này, hãy giới thiệu cho con những loại thức ăn mới một cách nhanh chóng. Một số chuyên gia khuyên bạn cho bé ăn cùng một loại thức ăn trong vài ngày để nếu có phản ứng không hay xảy ra thì sẽ dễ dàng xác định được đâu là thủ phạm. Nhưng những chuyên gia khácthì khuyên bạn giới thiệu cho con thức ăn mới mỗi ngày – và cho con ăn hỗn hợp càng sớm càng tốt. Một số chuyên gia cho rằng ý tưởng dùng những loại thức ăn riêng lẻ sẽ chỉ dạy trẻ con trở thành những đứa kén ăn mà thôi. Hãy dùng những loại thức ăn quen thuộc để giới thiệu những loại mới; nếu con bạn mê ăn chuối, hãy dùng nó để trộn với đu đủ.; nếu con bạn thích táo, hãy nghiền nó cùng với quả việt quất. Bạn đang tìm cách nào đó vui vui để quyết định xem nên cho con thử món mới nào tiếp theo? Hãy nghĩ theo hướng màu sắc cầu vồng (hãy nghĩ đến: quả ổi, bí đỏ, bắp, bông cải xanh…) và con bạn sẽ được thử nhiều mùi vị và chất dinh dưỡng.

Cho ăn đa dạng ngay từ bé giúp hạn chế kén ăn về sau

3. Thử, lại thử, và lại thử

Không thành công với cà rốt ư – vậy hãy thử lại sau vài ngày. Lặp đi lặp lại nếu cần thiết. Các nghiên cứu nói rằng cứ 4 bà mẹ thì lại có 1 người bó tay bỏ cuộc sau khi con họ từ chối thử một loại thức ăn nào đó trong khoảng 5 lần hoặc ít hơn. Vấn đề là, nghiên cứu cho thấy có thể phải mất đến 15 lần thử trước khi đứa trẻ chịu chấp nhận một món ăn mới nào đó. “Nếu bạn có thể dụ được con thử thứ gì đó chỉ trong khoảng từ 6-10 lần, bạn có nhiều khả năng đã hình thành được sự yêu thích của con đối với loại thức ăn đó. Chứng minh cho điều đó, một nghiên cứu mà trong đó những người tham gia được yêu cầu cho con mình ăn loại bột nhuyễn với rau mà chúng ghét nhất liên tục nhiều ngày. “Khoảng sau hai tuần một chút, phần lớn chúng đều trở nên thích loại thực phẩm đó. Khi con bạn đã lớn hơn, hãy chuẩn bị tinh thần cho những thời kỳ kén ăn, và khi đứa con chập chững của bạn tuyên bố món cà rốt một thời yêu thích nhất của bé là “kinh”, hãy thay đổi cách bạn chế biến: hôm thì nướng, hôm thì hầm với thịt, hôm thì hấp chấm sốt chẳng hạn.

Hướng dẫn cho ăn theo lứa tuổi Giai đoạn mang thai và mới sinh: Mẹ hãy ăn đi! Con bạn sẽ nếm những gì bạn ăn qua nước ối và sữa mẹ. 4-6 tháng: Bắt đầu ăn dặm. Những dấu hiệu cho thấy bé sẵn sàng: bé có thể tự ngồi một cách độc lập và tóm lấy các thứ cho vào mồm. 7 tháng: Cho bé làm quen với các loại thức ăn thô hơn. Nghiên cứu đã cho thấy việc ăn những món bột nghiền siêu nhuyễn đến quá tháng thứ 9 có liên hệ đến tình trạng kén ăn sau này. Tăng dần độ thô của thức ăn theo lứa tuổi của trẻ. 8-9 tháng: Thêm thức ăn bốc tay! Trong lúc luyện tập động tác dùng tay để kẹp, bé sẽ thích bốc những mẩu thức ăn mềm. 10-11 tháng: Cho con ăn thêm nhiều mùi vị. Các chuyên gia cho rằng nếu đến 1 tuổi mà con bạn chưa được làm quen nhiều mùi vị khác nhau thì nhiều khả năng bé sẽ có khẩu vị nhạt nhẽo và bị giới hạn nhiều khi lớn lên. 12-14 tháng tuổi: Đã có thể cho bé uống sữa bò (nguyên chất) cũng như mật ong. Tốc độ tăng trưởng của bé bây giờ bắt đầu chậm lại đáng kể, sự ngon miệng của bé cũng vậy. Bạn sẽ nhận thấy con bỏ mọi thứ vào miệng. Hãy tranh thủ khoảng thời gian tích cực khám phá này để tiếp tục giới thiệu cho con nhiều loại thức ăn mới. 15-17 tháng tuổi: Vào khoảng này, bé sẽ thể có nhiều thành công với chiếc nĩa và muỗng nhỏ của mình. 18-23 tháng tuổi: Giữa khoảng này và tuổi lên 3, ngay cả những bé nhiệt tình nhất cũng sẽ trải qua những giai đoạn khó tính (thuyết tiến hóa: sự kén chọn này giúp cho đứa trẻ chập chững tránh khỏi việc ăn một thứ quả lạ có thể là quả độc). Hãy sáng tạo và luôn thay đổi. 24 tháng: Giờ đã đến lúc thay thế các chế phẩm sữa nguyên chất béo bằng những chế phẩm ít béo.

4. Thêm gia vị.

Không có nghiên cứu nào nói rằng ta phải cho con mình ăn một chế độ ăn nhạt nhẽo cả. Một khi chúng đã quen với thức ăn nhạt, hãy thêm dần vào đó chút rau thơm có vị dìu dịu và gia vị.” Nghiền rau mùi vào quả bơ, hạt nhục đậu khấu vào khoai lang, quế vào táo… Khả năng sáng tạo ra một món bột nhuyễn là vô tận. Trẻ chập chững thậm chí có thể thích vị hơi cay nồng một chút. Sau sinh nhật đầu tiên của bé, bạn đã có thể bắt đầu cho bé ăn hầu hết những thứ mà gia đình bạn vẫn ăn – bao gồm cả món cà ri Thái đỏ.

5. Giúp con gắn kết với thức ăn.

Hãy đưa cho con bạn một quả bơ và nói “quả bơ”. Bạn đang cùng con học và sử dụng các dấu hiệu, và nhớ đừng bỏ quên chủ đề thực phẩm nhé. Gọi tên thức ăn – và có những dấu hiệu cho chúng – sẽ giúp trẻ nhỏ thực sự sớm nhận biết được các loại thức ăn đó. Trẻ nhỏ thường sẽ yêu thích những thứ mà bé nhận ra được. Khi con bạn lớn hơn một chút, hãy chơi trò “quả bơ đâu rồi nhỉ?” Nếu bạn hỏi con rằng ‘Mũi con đâu?’ hay ‘Tai con đâu?’ bé sẽ học được về những thứ đó; với thức ăn cũng tương tự vậy. Bạn có thể cho con ra chợ, trồng một khu vườn, xem những hình ảnh thức ăn. Một nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra rằng trẻ chập chững sẽ háo hức muốn thử các loại trái cây lạ hơn sau khi được bố mẹ đọc cho nghe những quyển sách có những loại trái cây ấy.

6. Cho con lại gần và tham gia vào việc bếp núc

Nếu bạn từng thấy có lỗi vì để con xớ rớ ở gần bếp trong khi bạn chuẩn bị bữa tối thì hãy nghe này: việc đó có thể giúp con bạn ăn ngoan hơn. Bé sẽ thấy sự liên hệ giữa bạn và thức ăn; bé ngửi thấy mùi tỏi phi, mùi súp đang sôi, những điều này giúp hình thành sự quen thuộc với thức ăn. Bạn hãy cho con tham gia vào việc nấu nướng từ sớm. Có thể cho đứa con nhỏ mới 6 tháng tuổi của mình ngồi trên ghế của bé ở chỗ an toàn và dễ quan sát trong khi bạn nghiền bột cho bé (tất nhiên, hãy đảm bảo rằng dao dùng để thái thức ăn đã được cất đi chỗ khác). Đến 18 tháng tuổi, nhiều đứa trẻ đã có thể giúp xúc bột, quay rau hay đảo các nguyên liệu trong một cái tô.

Những siêu thực phẩm cho thực đơn của con: Một trong những lý do chính mà chúng ta muốn con mình thích ăn mọi thứ là vì chế độ ăn đa dạng sẽ cung cấp cho con nhiều loại chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe. Dưới đây là ba loại thực phẩm nhiều dinh dưỡng mà con bạn nên ăn – nhưng có thể không chịu thử: Cá: là nguồn protein và axit béo omega-3, rất tốt cho sự phát triển trí não của trẻ. Làm quen: bột nghiền với loại cá nhỏ có lượng thủy ngân thấp, như cá minh thái, với một loại rau quen thuộc của con như đậu. Một lựa chọn khác là cá hồi với cà rốt.) Hãy chế biến món bột ngon lành với 75% rau và 25% cá. Miếng to hơn: Cắt cá minh thái hay cá hồi thành “que”, phủ vụn bánh mỳ và nướng. Những que cá rất ngon, thú vị và hẳn nhiên là rất tốt. Đậu lăng: cung cấp chất xơ, protein và sắt, một chất dinh dưỡng quan trọng với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Làm quen: Bột nghiền đậu lăng với gạo lức; hai thứ này cung cấp protein hoàn hảo cùng tất cả các amino axit cốt yếu với lượng vừa đủ. Miếng to hơn: hãy để hỗn hợp này càng lúc càng lộn nhộn hơn khi bé đã quen với nó. Rau xanh: cung cấp nhiều dưỡng chất, trong đó có beta carotene (quan trọng cho hệ miễn dịch phát triển khỏe mạnh) và folate (một loại vitamin B hỗ trợ cho sự phát triển khỏe mạnh của các tế bào mới). Làm quen: Trộn súp lơ với rau bó xôi, cà rốt, măng tây hay đậu xanh để làm thành một món bột nghiền ngọt hơn, mịn hơn. Miếng to hơn: Hấp bông cải xanh, đậu xanh hay măng tây lên. “Thêm một chút bơ hoặc tỏi để cho thêm vị.

7. Cùng ăn và cùng đi ăn nhà hàng

Đi ăn ngoài không chỉ cho bé quen với nhiều loại thức ăn mới mà còn phát triển những kỹ năng xã hội lý thú.

Cho bé đến bên bàn ăn sẽ cho phép bé trông thấy bạn thưởng thức thức ăn. Thêm vào đó, nghiên cứu đã liên hệ được những bữa ăn đều đặn của gia đình với rất nhiều ích lợi cho con trẻ, bao gồm cả việc tự tin hơn và có kết quả học tập tốt hơn. Nếu việc ăn cùng nhau từ thứ Hai đến thứ Sáu là không thể thực hiện được thì cũng hãy thực hiện điều đó vào cuối tuần. Nếu bạn không thích nấu nướng thì có thể gọi thức ăn về nhà hay ra ngoài tiệm. Đưa trẻ sơ sinh đến nhà hàng dạy cho chúng từ sớm rằng thức ăn thật đặc biệt. Điều đó cũng có những lợi ích khác, chẳng hạn bé có thể nhận biết các món ăn từ nhiều nước khi đi ăn nhà hàng ẩm thực nước ngoài với bố mẹ, hoặc học được cách cư xử lịch thiệp khi ở nơi đông người. Bạn thấy đấy, những buổi ăn ngoài vừa nhàn cho mẹ mà lại vừa giúp bé khám phá thế giới kỳ diệu bên ngoài nhà mình nữa.

8. Hãy làm hình mẫu tốt cho con

Nghiên cứu cho thấy rõ ràng rằng để khuyến khích con ăn thứ gì đó thì việc bạn làm – chứ không phải điều bạn nói – mới quan trọng. Vậy nếu bạn cũng là người kén ăn thì sao? Tốt nhất là đừng gợi sự tập trung vào chuyện đó: “Nếu bạn ghét ăn rau nấu thì hãy chọn salad, thử nhúng cà chua bi vào sốt ít béo rồi ăn cho con xem. Con bạn sẽ thấy bạn đang ăn rau một cách rất vui vẻ.” Ngoài ra, chuẩn bị thêm một suất rau củ khác bên cạnh món rau bạn không thích để trẻ có thể thấy là bạn vẫn đang ăn rau. Tuy nhiên, khi dùng mẹo này, hãy đồng thời chú ý đến thói quen ăn uống của chính bạn để có thể trở thành một hình mẫu tốt hơn. Nếu bạn đã tránh một loại thức ăn nào đó mà bạn không thích trong nhiều năm liền, hãy suy nghĩ lại và cho nó cơ hội thứ hai.

Những món ăn bắt mắt khiến trẻ hào hứng hơn.

9. Hãy làm cho những bữa ăn trở nên hấp dẫn.

Khi đang phải đương đầu với một đứa trẻ chập chững “biết suy xét”, bạn sẽ có xu hướng ép con ăn chút bông cải xanh hay thậm chí năn nỉ, hối lộ con bằng món tráng miệng. Thay vào đó, hãy khuyến khích con ăn bằng cách khiến các món ăn ấy trông ngon hơn – và cả vui nhộn hơn nữa. Hãy dọn thức ăn trong những cái bát nhiều màu sắc và dọn kèm cả nước chấm đặc biệt; làm những khuôn mặt từ chiếc bánh kếp và sandwich với rau và trái cây; thậm chí cả bánh vòng với phô mai ít béo cũng có thể trở nên vui hơn một ít nho khô làm mắt và miệng. Bên cạnh đó, hãy chế biến thức ăn ở những hình thức mà trẻ dễ cầm và ăn được. Hãy để con tự bốc ăn, điều đó khiến chúng có cảm giác được lựa chọn thức ăn cho mình bởi chúng được bốc thứ mà chúng muốn ăn trước tiên. Bé sẽ thích thú với việc ăn uống hơn.

10. Hãy thoải mái!

Đừng bao giờ so sánh việc bé của bạn không ăn thứ mà một đứa trẻ khác ăn ngon lành. Đây không phải là một cuộc thi vì khẩu vị mỗi bé là khác nhau. Việc con bạn có ăn hay không ăn bông cải xanh tối nay hay không cũng không quan trọng. Nuôi dạy một đứa trẻ ăn ngoan phải mất nhiều năm, thậm chí là một quá trình bền bỉ đến chục năm đến khi trẻ bước vào tuổi thiếu niên. Đó là một quá trình mở, kéo dài liên tục. Nhưng nếu bạn luôn có thái độ đúng đắn và dọn lên bàn những món ăn đúng đắn thì cuối cùng rồi con bạn cũng sẽ ăn thôi.

Tô màu gì cho bữa ăn tối nay con nhỉ? Mỗi màu sắc mang một giá trị dinh dưỡng riêng biệt. Trắng (các chất oxy hóa tăng cường hệ miễn dịch): hành tây, tỏi tây, tỏi Đỏ (các chất oxy hóa tăng cường hệ miễn dịch, vitamin C): quả ổi, cà chua, bưởi hồng, dưa hấu. Vàng (các chất oxy hóa tốt cho thị giác): bắp, bí vàng, đậu vàng Xanh lục (vitamin A, folate): bông cải xanh, măng tây, cải xoăn Xanh lam/ tím (các chất chống oxy hóa tốt cho não): quả việt quất, quả mận, cà tím, nho tím đậm, cà rốt tím. Cam (vitamin A): khoai lang, bí ngô, cà rốt, xoài.

Những gì tôi đã học được nơi Trịnh Công Sơn

“Đối với tôi, anh Sơn không phải là một thần tượng. Có những tài năng lớn và những nhân phẩm lớn. Nhưng một tài năng lớn ẩn trong một nhân phẩm lớn thì rất hiếm có. Trịnh Công Sơn là một người hiếm có”.

Trong phần dẫn nhập cho một tuyển tập các ca khúc, Trịnh công Sơn đã viết: "Ban đêm tôi nhìn trời đất để học về lòng bao dung, nhìn đường đi của kiến để biết về sự nhẫn nhục. Sông vẫn chảy đời sông, suối vẫn trôi đời suối. Đời người cũng chỉ để sống, và hãy thả trôi những tỵ hiềm".

Nhìn trời để thấy mình nhỏ bé trong vũ trụ vô biên, con người chỉ là hóa thân của một hạt bụi trong mênh mông trần thế. Nhìn đất để học cái hạnh tha thứ bao dung của đất. Đất nhận biết bao nhiêu là chất thải dơ bẩn của con người, nhưng lại chuyển hóa tất cả để lại nuôi sống mọi loài.

Kiến biểu hiện cho lòng kiên nhẫn. Người ta nói kiến tha lâu đầy tổ chẳng khác gì nước chảy đá mòn. Hình ảnh một đàn kiến bò luôn luôn giữ đúng đường đi còn gợi cho ta về sự nhẫn nhục.

Nhẫn nhục làm nguôi sự giận dữ và bắt đầu cho sự tha thứ. Tha thứ trong ý thức con người nhỏ bé đối với vạn vật. Tha thứ trong ý thức quên mất cái ngã của mình. Cho nên "Sống trong đời sống, cần có một tấm lòng. Để làm gì, em biết không? Để gió cuốn đi" là thế. Chung quy cũng tại người đời thường thấy cái "Tôi" của mình quá lớn. Không ai muốn người khác hơn mình. Tham - sân - si vốn là ba nghiệp lớn của con người. Mọi tỵ hiềm, ganh ghét cùng những tính xấu khác đều do chấp ngã mà ra. Không chấp ngã mới có thể khiêm nhường và bao dung.

Khiêm nhường là một phẩm hạnh cao quý. Có khiêm nhường mới có thể tha thứ. Nhưng tha thứ không phải là chuyện dễ làm đối với mọi người.

Người ta thường có thể tha thứ mà không thể quên. Tha thứ biểu hiện bên ngoài. Quên là thầm lặng bên trong. Điều thầm lặng bên trong mới làm người ta ray rứt.

Trịnh Công Sơn là một người nổi tiếng. Nổi tiếng quá sớm và đương nhiên phải có những người ganh ghét, mặc dù anh là một người rất khiêm tốn.

Sống giữa những ganh ghét tục lụy, chưa bao giờ nghe một người bạn nào nói Trịnh công Sơn có lòng tỵ hiềm với bất cứ ai. Trái lại, anh đã từng gặp những người ganh tỵ, đối xử không công bằng với anh. Có những người thể hiện một cách trắng trợn vì đố kỵ, cũng có những người nói xấu anh với mục đích đẩy anh ra khỏi lòng yêu thương của quần chúng. Chưa bao giờ thấy anh có phản ứng. Nhiều lắm thì cũng là những lời than phiền nhẹ nhàng. Lòng bao dung và tha thứ của anh đã thể hiện rất nhiều ngay cả với những kẻ không xứng đáng với tình yêu của anh đối với họ. Quên hay không chỉ trong lòng anh biết, nhưng mãi đến khi nhắm mắt, không bao giờ nhắc đến điều mình đã tha thứ thì có lẽ anh đã quên hẳn trong lòng.

Hai chữ "Thôi kệ" của anh vẫn thường được bạn bè nhắc đến như một ấn tượng về người nghệ sĩ tài hoa này. Hiếm khi anh thắc mắc khi nghe một điều nói không đúng về mình, và không bao giờ anh có ý định cải chính những điều sai lầm đó.

Từ hai chữ Thôi kệ của anh, tôi đã học được nhiều điều. Hãy bắt đầu bằng chữ Nhẫn: Có một người làm bực mình, thay vì phản ứng ngay lúc đó thì tôi tự nhủ lòng, để mai hẵng nói. Hôm sau thì sự giận dữ của mình đã nguội rồi và không còn hứng thú để nói chuyện hôm qua.

Anh thường nói cuộc đời không có bao năm, tại sao lại phải phí mất thì giờ làm những chuyện đó. Anh nói, nếu người ta nói một điều sai lầm về mình và mình thưc sự không làm điều đó, thì cần gì phải cải chính. Trong những năm tháng trước lúc từ giã cuộc đời, anh thường hát cho bạn bè nghe ca khúc "Mưa hồng" và "Một cõi đi về" như một lời nhắn cho những ai còn ham mê vọng động, chưa thoát ra khỏi cái Ngã của mình.

Anh Sơn uống rượu từ thời còn trẻ, và rượu trở thành không những là một người bạn, mà còn là một nhu cầu. Bởi vì có bạn thì phải cần có rượu để làm mồi câu chuyện. Thường nói rượu gọi bạn. Không ngày nào anh không uống rượu, cho đến một thời gian rất ngắn trước khi qua đời, vì tình trạng sức khỏe trầm trọng, anh đành phải ngừng.

Đó là một trong những tiến thóai lưỡng nan của anh.

Anh không thể tiếp tục uống rượu nhưng không bao giờ muốn mất bạn. Vì vậy, anh lúc nào cũng sẵn sàng rượu để mời bạn và ngồi nhìn bạn bè uống. Không phải dễ dàng để có thể làm như thế. Nó phải xuất phát từ sự nhẫn nhịn và lòng bao dung để nhìn người khác đang hưởng thụ cái thú mà mình thèm muốn được thụ hưởng.

Tôi đã từng nghe một vị cao tăng nói: "Làm từ thiện nhiều sẽ mở mang trí tuệ." Và Ngài giải thích: "Nếu có thể lấy của cải của mình để làm từ thiện thì rõ ràng là minh không quá tham luyến vật chất. Bớt tính toán chuyện tiền bạc vật chất, trí óc sẽ luôn luôn được tỉnh táo sáng suốt.".

Có những người không những hà tiện, keo kiệt về vật chất mà còn keo kiệt cả lời nói.

Không phải mất tiền để nói một lời cảm ơn một người nào đó đã làm cho mình một điều nhỏ nhặt như nhường một chỗ ngồi, mở hộ cánh cửa, mà cũng không mở miệng được. Cho nên có hạnh bố thí không phải chỉ cho người khác vật chất mà còn cho người khác sự quan tâm, an ủi.

Tôi chưa bao giờ nghe anh Sơn nói một câu làm xúc phạm người khác.

Đã có lần anh đến thăm một nơi ở của những người bị tàn phế vì chiến tranh và anh nói với họ: "Các bạn không nên măc cảm vì mình là người tàn phế. Đó chỉ là thể xác. Tôi nghĩ tâm hồn các bạn vẫn lành lặn và đẹp, TÀN mà không PHẾ. Ngoài đời chúng tôi, ngược lại có những người lành lặn, nhưng đôi khi lại tàn phế trong tâm hồn."

Bản thân cũng đã có lúc tuyệt vọng, nhưng anh lại tự nhủ lòng: "Tôi ơi đừng tuyệt vọng". Ca khúc "Tôi ơi đừng tuyệt vọng" đã từng giúp cho nhiều người thoát khỏi cơn tuyệt vọng và can đảm trở lại với cuộc sống, trân trọng cuộc sống, vì "Cuộc đời đó có bao nhiêu mà hững hờ."

Gần anh Sơn từ lúc còn trẻ cho đến khi anh nằm xuống, tôi chưa bao giờ tìm thấy nơi anh chút bụi hận thù. Trong suốt cuộc đời, anh đã "để gió cuốn đi" không chỉ một tấm lòng mà còn thả trôi đi những hỷ nộ ái ố của những kẻ đôi khi đã vô tình ngược đãi anh.

Có người hỏi anh làm thế nào để có thể toàn vẹn trong cuộc sống với đủ loại bạn bè với những tình cảm yêu ghét, anh trả lời: "Mình luôn luôn cố gắng sống thế nào cho tử tế."

Khó khăn làm sao hai chữ "tử tế" ấy.

Đối với tôi, anh Sơn không phải là một thần tượng. Có những tài năng lớn và những nhân phẩm lớn. Nhưng một tài năng lớn ẩn trong một nhân phẩm lớn thì rất hiếm có. Trịnh Công Sơn là một người hiếm có.

Riêng tôi đã học được nơi anh từ hai chữ "thôi kệ" cùng rất nhiều điều. Và, tôi luôn luôn tâm niệm phải cố gắng sống thế nào cho thật tử tế.

LTS: Hoàng Tá Thích là em rể của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Quen biết nhạc sĩ từ thời thanh niên và sau này là "người trong nhà", nên tác giả có điều kiện để hiểu và viết đúng về đời thường của nhạc sĩ.

Hiểu đúng về cai sữa

Chúng ta nhắc nhiều đến chuyện cho bé bú mẹ, bú bình và bắt đầu ăn dặm như thế nào nhưng lại ít khi nhắc đến một giai đoạn nhỏ nhưng là một bước ngoặt lớn của con: cai sữa. Đây là bước chuyển từ chỗ bé dựa hoàn toàn vào sữa mẹ đến tiếp nhận các nguồn thực phẩm phong phú sau. Thực tế việc cai sữa cho bé gây không ít bối rối cho mẹ và thực sự khó khăn cho con.

Cai sữa nghĩa là…

Đã đến lúc cần cai sữa mẹ cho bé...

Thuật ngữ này mô tả việc mẹ ngừng cho trẻ bú trực tiếp từ vú mẹ và bắt đầu cung cấp cho trẻ những nguồn dinh dưỡng khác ngoài sữa mẹ. Mặc dù đối với các bé bú bình từ khi mới sinh, cai sữa cũng được hiểu là bé thôi không chỉ bú bình nữa, nhưng cai sữa thường được hiểu là cai sữa mẹ. Giai đoạn này thường bắt đầu khi người mẹ nhận thấy sữa mẹ không còn cung cấp đủ dinh dưỡng đáp ứng hoàn toàn nhu cầu của bé và bé cần được nhận thêm dinh dưỡng từ các nguồn khác. Ngoài ra, một số lý do khách quan khác làm gián đoạn việc cho bé bú mẹ có thể dẫn đến cai sữa sớm, như mẹ đi làm trở lại hoặc do sức khỏe của mẹ.

Khi ý định cai sữa đến từ người mẹ, đây là công việc đòi hỏi sự kiên nhẫn tuyệt vời và khá mất thời gian. Ngoài nỗ lực của người mẹ, việc cai sữa thành công phụ thuộc chủ yếu vào đứa trẻ, tùy thuộc vào độ tuổi, khả năng nghi và điều chỉnh của bé. Việc cai sữa cũng rất khác nhau ở mỗi bé, có bé cai sữa rất dễ dàng nhưng có bé lại không như vậy.

Khi con không bú mẹ nữa…

Một số người mẹ cảm thấy việc cai sữa giống như… một lời chia tay, đôi khi còn đầy đau khổ vì sợi dây liên kết mật thiết giữa mẹ con thông qua vú mẹ giờ đây cũng đã mất. Thực tế không đáng dằn vặt như bạn nghĩ, việc này chỉ đơn giản là bạn đang thay thế một nguồn dinh dưỡng khác tốt hơn cho nguồn sữa đang cạn dần dinh dưỡng của mình, đó cũng chính là tình yêu bạn dành cho con. Bạn sẽ sớm tìm thấy mối liên kết dinh dưỡng với con khi bạn chăm chút từng cữ sữa, bữa ăn cho bé.

Nếu con bạn không chỉ xem bú mẹ là để “tiếp nhiên liệu” mà còn là một cách để tự trấn an bản thân, bạn cần hướng bé đến những cử chỉ vỗ về mới như một điệu nhạc, một câu chuyện kể hay trò chơi nho nhỏ nào đó. Và mẹ cũng hãy chuẩn bị tinh thần, các bé này sẽ có giai đoạn cai sữa vất vả hơn.

Cai sữa cũng có thể là lúc mẹ bắt đầu cho bé ăn những thìa bột dặm đầu tiên

Khi nào thì bắt đầu cai sữa cho bé

Không có một chuẩn mực nào về thời gian bắt đầu cai sữa cho bé, trừ khi chính bé tỏ ra đã sẵn sàng. Bạn mới chính là người suy xét tình hình và quyết định thời điểm cai sữa cho bé. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên phụ huynh nên cho con bú mẹ hoàn toàn trong ít nhất 6 tháng đầu và duy trì cho bú mẹ đến 1 năm tuổi. Dù cho bạn nhận được nhiều lời khuyên từ người thân hay bạn bè, không có gì là đúng hay sai nếu bạn quyết định cai sữa cho bé vào lúc này mà không phải lúc khác. Hãy lắng nghe bản năng làm mẹ của mình!

Làm thế nào để cai sữa cho bé?

Bạn cần cai sữa từ từ cho bé bất kể bé ở độ tuổi nào. Không nên đột ngột chấm dứt cho bé bú mẹ vì điều này có thể gây tổn thương cho cả bé và mẹ. Vì vậy, ý định trốn con đi đâu đó vài ngày để bé dứt bú không phải là một ý hay đâu, bạn có thể thử những cách sau thay cho ý tưởng có thể làm bạn đau khổ và day dứt vì đã “bỏ rơi” con (dù chỉ rất ngắn và vì con).

Hãy kiên nhẫn từng bước để tập cho bé cai sữa mẹ

Bỏ một cữ bú. Bỏ qua một cữ bú trong ngày và quan sát phản ứng của bé. Bạn cần chuẩn bị một bình sữa thay thế từ chính sữa của bạn được hút ra bình, sữa công thức hoặc sữa bò (chỉ khi bé đã tròn năm). Lập lại việc này cùng thời điểm trong ngày liên tục trong 1-2 tuần để bé có thời gian thích nghi với thay đổi. Với cơ thể mẹ cũng vậy, cách này cũng giúp nguồn cung cấp sữa của mẹ tự điều chỉnh và giảm đi theo, mẹ sẽ tránh được nguy cơ căng sữa và viêm tuyến vú.

Giảm thời gian cho bú. Thay vì bỏ cữ bú, bạn hãy cho bé bú ngắn hơn trong mỗi cữ bú. Nếu bình thường mỗi cữ bé bú trong 5 phút, giờ bạn hãy thử chỉ cho bé bú trong 3 phút thôi. Thay cho khẩu phẩn sữa giảm đi do thời gian bú không đủ, bạn hãy bổ sung cho bé một cữ ăn dặm (đối với bé từ 6 tháng tuổi) hoặc sữa công thức. Cữ bú tối trước khi đi ngủ là khó thay đổi nhất, vì vậy bạn hãy kiên nhẫn, bé sẽ không thể ngon giấc nếu không được bú đủ.

Trì hoãn và làm trẻ phân tâm. Cách này chỉ áp dụng khi con bạn đã lớn (hơn 1 tuổi). Hãy đặt giới hạn cho mình chỉ cho bé bú đôi ba cữ mỗi ngày. Nếu bé tìm và đòi vú mẹ, hãy tìm cách trì hoãn với một lý do nào đó để làm bé phân tâm kèm với một lời hẹn sẽ cho bé bú sau. Chẳng hạn, nếu bé đòi bú mẹ vào ban chiều, bạn có thể hứa với bé rằng bạn sẽ cho bé bú trước giờ đi ngủ.

Khi cai sữa không thành

Nếu bạn đã thử mọi cách mà chẳng đem lại kết quả khả quan nào, có lẽ thời điểm này không phù hợp để cai sữa. Một số sự kiện diễn ra trong thời gian này có thể làm cho quá trình cai sữa trở nên khó khăn hơn, chẳng hạn bé đang trải qua một mốc phát triển khác và không thể thích nghi được việc bỏ bú lúc này, bé bị bệnh hay gia đình bạn phải chuyển nhà đến nơi khác hoặc thậm chí là trục trặc trong quan hệ vợ chồng của bạn… Đừng quá lo lắng và nản lòng, bạn có thể thử cai sữa lại cho bé sau một tháng nữa. Sớm muộn gì thì việc này cũng xong cả thôi.

10 Bí Quyết Giúp Ngừa Nếp Nhăn Nơi Khóe Mắt

Ngăn ngừa vết chân chim đơn giản hơn nhiều so với việc xóa mờ chúng. 10 gợi ý sau chắc chắn sẽ rất hữu ích cho bạn.

Chống nắng cho làn da quanh mắt

Khi dùng kem chống nắng, dưỡng ẩm chứa SPF, đừng phạm sai lầm khi bỏ qua phần da quanh mắt vì vùng da này rất nhạy cảm với ánh nắng. Đây là vùng da chứa ít collagen và elastin nên khi bị ảnh hưởng bởi ánh nắng mặt trời thì chúng là nơi đầu tiên bị nhăn. Vì vậy, hãy luôn luôn bắt đầu một ngày với kem dưỡng da mắt có chứa SPF. Khi vùng da này được bổ sung đầy đủ các axit béo thiết yếu và các chất dưỡng ẩm, bạn sẽ đồng thời loại bỏ được quầng thâm và làm săn chắc vùng da quanh mắt.

Dưỡng ẩm và dưỡng ẩm

Bình thường, việc dưỡng thể bằng một loại kem giữ ẩm hàng ngày luôn là cần thiết. Và đó sẽ đặc biệt quan trọng khi mà trên mặt bạn đã bắt đầu xuất hiện những vết chân chim. Càng thiếu ẩm, làn da sẽ càng khô và làm nổi bật thêm các vệt, rãnh và nếp nhăn. Để phục hồi độ ẩm, thỉnh thoảng, bạn nên sử dụng một loại mặt nạ dưỡng ẩm với công thức đặc biệt dành cho vùng da nhạy cảm quanh mắt.

3 thành phần quan trọng

Để xử lý vùng da bị nhăn quanh mắt, trong thành phần kem dưỡng của bạn không thể thiếu các chất chống lão hóa. Trong số đó, quan trọng nhất là peptide, AHA và retinol.

Peptide làm thúc đẩy quá trình sản xuất collagen trong da, giảm thiểu hình thành các rãnh trên da và làm sáng các quầng thâm quanh mắt. AHA (Alpha hydroxy acid) có tác dụng làm bong các tế bào chết, làm sáng và trẻ hóa làn da. Retinol – một chất chiết xuất từ vitamin A – có tác dụng xóa mờ các nếp nhăn xuất hiện do tuổi tác.

Thư giãn!

Ngày qua ngày, mỗi lần bạn cười hay nheo mắt... đều là những tác nhân thúc đẩy sự hình thành các nếp nhăn quanh mắt. Hãy điều chỉnh các biểu hiện sắc thái tình cảm trên khuôn mặt để vừa thư giãn, vừa làm giảm sự gia tăng các vết chân chim. Yoga là một trong những giải pháp mang đến những cải thiện tạm thời cho vết chân chim. Thực hành yoga sẽ làm giảm đáng kể các xung thần kinh liên quan đến sự căng thẳng và sự nhăn nhó gây nên những nếp nhăn trên mặt.

Làm theo hướng dẫn sử dụng

Khi dùng các sản phẩm dưỡng cho vùng da quanh mắt, có thể bạn thường có xu hướng bôi ít đi bởi không muốn gây kích ứng cho lớp da mỏng và nhạy cảm quanh mắt hoặc sợ chúng lọt vào mắt bạn. Hãy yên tâm là tất cả những mỹ phẩm sử dụng cho mắt và vùng quanh mắt đã được kiểm tra kỹ lưỡng về độ an toàn. Nếu chẳng may có một chút mỹ phẩm vương vào mắt bạn thì chúng cũng không gây hại gì lớn. Mặt khác, bạn nên sử dụng đúng theo chỉ dẫn trên bao bì bởi sử dụng nhiều hơn hoặc ít hơn chỉ dẫn có thể làm giảm hiệu quả chống lão hóa của sản phẩm.

Làm bạn với kính mát

Khi bạn nheo mắt, sự vận động của các cơ quanh mắt có thể dẫn đến việc hình thành các vết chân chim. Khi nào bạn hay nheo mắt? Đó là khi đi ngoài trời nắng. Hãy luôn mang theo bên mình 1 cặp kính mát để giữ cho vùng da quanh mắt không bị nhăn bởi nguyên do cơ học. Ngoài ra, khi thị lực của bạn có vấn đề, hãy gặp bác sĩ để được tư vấn, đừng cố gắng nheo mắt để đọc hay nhìn, bởi hành động này vừa làm giảm thị lực, vừa góp phần làm xuất hiện những vết chân chim.

Ngừng hút thuốc

Hút thuốc, hay hút thuốc thụ động, ngoài việc khiến cho hơi thở và quần áo có mùi hôi, mà còn vô cùng có hại cho sức khỏe. Thêm vào đó, khói thuốc cũng làm đẩy nhanh quá trình lão hóa. Những người hút thuốc lâu năm thường có rất nhiều dấu hiệu lão hóa, trong đó, những nếp nhăn nhiều, sâu và làn da cũng có xu hướng sạm màu, phù nề hơn. Khói thuốc là tác nhân nguy hiểm thứ hai làm tổn thương da, chỉ sau ánh mặt trời. Vì thế, tránh xa khói thuốc là giải pháp để duy trì làn da khỏe mạnh.

Điều trị y khoa

Trong trường hợp các vết chân chim đã ở tình trạng trầm trọng, bạn nên tham khảo ý kiến các chuyên gia da liễu để được đánh giá mức độ lão hóa và có phương pháp điều trị thích hợp. Thường thì trong phương pháp điều trị sẽ có retinoid (các dẫn xuất tự nhiên hay tổng hợp của vitamin A) giúp tăng cường sản xuất collagen để xóa mờ các nếp nhăn và điều trị da thô ráp. Botox (dùng trong chuyên khoa thẩm mỹ ở một số nước châu Âu để xóa các nếp nhăn, trẻ hóa khuôn mặt) là giải pháp mang lại hiệu quả căng da nhanh chóng nhưng khá tốn kém. Ngoài ra còn có phương pháp tiêm collagen trực tiếp vào sâu dưới da, bù đắp cho lượng collagen bị thiếu hụt bởi tuổi tác...

Dưỡng da mắt sau cùng

Các sản phẩm chăm sóc da mặt có thể hàm chứa những hợp chất làm cản trở tác dụng của kem điều trị nếp nhăn quanh mắt. Vì thế, để ngăn chặn điều này, hãy luôn sử dụng kem dưỡng điều trị vùng da quanh mắt sau cùng, sau khi da mặt đã hấp thụ tất cả những dưỡng chất từ công thức chăm sóc da quen thuộc mà bạn vẫn sử dụng. Tốt nhất, bạn hãy dưỡng da quanh mắt vào ban đêm, hãy thoa kem khi bạn đi ngủ.

Bắt đầu càng sớm càng tốt

Không bao giờ quá muộn để điều trị vết chân chim, nhưng bạn nên bắt đầu càng sớm càng tốt. Làn da quanh mắt vô cùng mỏng manh và dễ bị tổn thương, vì vậy, hãy dùng kem chống nắng và các loại kem có thành phần chống ôxy hóa hàng ngày. Thông thường, ngay từ độ tuổi 20, bạn đã nên bắt đầu công cuộc ngăn ngừa lão hóa, đặc biệt là nếp nhăn ở mắt.

Lạc Nội Mạc Tử Cung – Viêm Nhiễm Vùng Chậu – Tổn Thương Âm Hộ Mạn Tính

Lạc nội mạc tử cung (Endometriosis)

Đau thắt vùng chậu vào kỳ kinh có thể là triệu chứng của lạc nội mạc tử cung.

Trải qua thời kỳ dậy thì từ năm 15 tuổi với những kỳ kinh nguyệt đau đớn kèm theo nôn mửa và đau thắt, S.Byrne (25 tuổi) đã khám qua hết bác sĩ này đến bác sĩ khác và mãi đến tận năm cô 21 tuổi mới được chẩn đoán mắc chứng lạc nội mạc tử cung. Đây là một bệnh lý của tử cung có thể không chẩn đoán được trong suốt một thập kỷ bệnh phát triển ở bệnh nhân.

Khi một phụ nữ mắc phải chứng lạc nội mạc tử cung, niêm mạc bên trong tử cung (lớp tế bào đệm bên trong tử cung bong ra trong mỗi kỳ kinh nguyệt của phụ nữ) “mắc kẹt” vào đâu đó ngoài tử cung mà không thoát ra khỏi cơ thể. Nó có thể di chuyển xuống dưới qua cổ tử cung và âm đạo nhưng cũng có thể đi ngược lên phía ống dẫn trứng và “ký sinh” vào ruột, bàng quang và buồng trứng. Cuối cùng, tình trạng “đi lạc” này có thể làm gián đoạn chu kỳ nội tiết và dẫn đến làm sẹo, viêm tấy và xuất huyết nặng suốt kỳ kinh. Nó cũng có thể gây ra những cơn vọp bẻ chí mạng, đau đớn khi giao hợp, tiêu chảy, táo bón hoặc không có triệu chứng đau đớn nào. Điều kỳ lạ đáng nói ở đây là số cơn đau bạn đang gánh chịu có thể không liên quan đến số cơn đau của chứng lạc nội mạc tử cung.

Nhưng ngay cả những bệnh nhân không cảm thấy đau đớn cũng có nguy cơ gặp phải một tác dụng phụ đáng sợ: chứng vô sinh. Có khoảng 38% bệnh nhân vô sinh có thể quy trách nhiệm cho chứng lạc nội mạc tử cung, do sự làm sẹo và viêm tấy mà nó gây ra. Nội mạc lạc có thể phóng thích chất dịch cản trở sự tiếp cận của trứng và tinh trùng. Cách tốt nhất để giữ được khả năng thụ thai là chẩn đoán và điều trị sớm.

Các nhà khoa học vẫn chưa xác minh được nguyên nhân gây lạc nội mạc tử cung nhưng họ có thể kết luận đây là một bệnh lý có tính di truyền qua gen, nếu mẹ hoặc chị em gái của bạn bị lạc nội mạc tử cung thì nguy cơ của bạn tăng lên gấp 6 lần. Phơi nhiễm độc tố – như dioxin, hóa chất trong phân bón và chất tẩy trắng giấy có thể là nhân tố nguyên thủy tạo nên nguy cơ mắc bệnh.

Ngày nay, cách duy nhất để chẩn đoán triệt để bệnh lý này là thông qua phẫu thuật; để chắc chắn, các bác sĩ cần nhìn thấy tận mắt nội mạc tử cung đi lạc đến tận “nơi không dành cho nó” nào trong khoang bụng. Biện pháp này dựa trên kỹ thuật gây tê để đưa camera nội soi vào trong khoang bụng và vùng chậu. Nếu bác sĩ nhìn thấy bất kỳ mô bất thường nào, nó sẽ bị cắt bỏ ngay sau đó để tránh mô phát triển thêm. Tin mừng là biện pháp ít xâm lấn hơn (gồm sinh thiết tại phòng khám và xét nghiệm máu để đo mức độ viêm nhiễm) đang được thử nghiệm và sẽ đưa vào áp dụng trong từ 3-5 năm tới.

Hiện chưa có thuốc trị tiệt căn lạc nội mạc tử cung, sau khi được chẩn đoán bệnh, bạn cần được điều trị tích cực bằng thuốc và giữ tâm lý thoải mái.

Tất nhiên, sau khi được chẩn đoán, bạn vẫn phải chung sống với tình trạng này, nó đến và đi hoặc âm ỉ chừng nào mà bạn vẫn còn có kinh nguyệt. Các biện pháp tránh thai có thể làm giảm đau và chảy máu. Các loại thuốc điều chỉnh nội tiết tố có thể làm ngưng trệ sự phát triển của bệnh nhờ tác dụng “tắt” hoạt động của buồng trứng (nhờ đó nội mạc lạc ngừng phát triển do chu kỳ nội tiết ngưng hoạt động). Theo đó, các chuyên gia đang nghiên cứu khả năng sử dụng tính chất chống nội tiết tố progestine và thuốc điều trị ung thư vú để đối phó với chứng lạc nội mạc tử cung.

Nếu các loại thuốc uống liên tục (đòi hỏi bệnh nhân uống liên tục trong một khoảng thời gian mới có tác dụng – như thuốc tránh thai hàng ngày) không cải thiện được tình hình, phương pháp trị liệu thay thế như châm cứu có thể giúp giảm đau cho bệnh nhân. Và nếu không có phương pháp điều trị không xâm lấn nào có hiệu quả, bạn buộc phải trải qua thêm các cuộc phẫu thuật tiếp theo. Nhưng điều cốt yếu với mỗi bệnh nhân lạc nội mạc tử cung là nhận được chế độ chăm sóc sức khỏe chu đáo đồng thời giúp cô ấy quên đi ám ảnh về sự đau đớn và tiếp tục vui sống.

Viêm nhiễm vùng chậu (Pelvic Inflammatory Disease – PID)

Là tình trạng nhiễm khuẩn tử cung, ống dẫn trứng, buồng trứng và hệ cơ quan sinh sản, thường kết hợp với các bệnh lý viêm nhiễm và lây lan qua đường tình dục (STDs) như bệnh lậu và chlamydia. Viêm nhiễm vùng chậu có thể gây vô sinh cho khoảng 1/5 bệnh nhân mắc bệnh.

Triệu chứng: Đau gắt ở bụng và vùng chậu, tiết dịch âm đạo quá mức và nặng mùi.

Điều trị: Kháng sinh kết hợp giảm đau theo mức độ từ thuốc kháng viêm đến thuốc giúp dễ ngủ.

Tổn thương âm hộ mạn tính (Vulvodynia)

Là tình trạng đau kinh niên và bỏng rát vùng âm hộ.

Triệu chứng: Khó chịu, đau và cảm giác nhức nhối xung quanh “cửa mình”, đau hoặc quá mẫn cảm trong khi giao hợp hoặc sử dụng băng vệ sinh dạng que đút (tampon).

Điều trị: Thuốc kháng viêm, thuốc gây tê cục bộ, thuốc chống trầm cảm liều thấp, thực hành hồi đáp sinh học, và vật lý trị liệu vùng chậu.

Đa Nang Buồng Trứng – U Xơ Tử Cung

Đa nang buồng trứng (Polycystic Ovarian Syndrome)

Triệu chứng của u nang buồng trứng có thể dễ dàng bị nhầm lẫn với các loại bệnh và sự phát triển sinh lý khác ở phụ nữ.

Các triệu chứng thường gặp của chứng đa nang buồng trứng bao gồm: kinh nguyệt thất thường, lông phát triển quá mức ở mặt và cơ thế, và tăng cân. Nhưng các triệu chứng kể trên đều có thể là dấu hiệu của các vấn đề khác, đặc biệt là trong thời kỳ dậy thì của trẻ em gái, khi đa nang buồng trứng – bệnh lý nội tiết phổ biến nhất ở phụ nữ trẻ – bắt đầu tấn công. Đó là lý do vì sao mà nhiều bệnh nhân phải mất đến nhiều năm mới có thể chẩn đoán được bệnh. Và đáng lo là những phụ nữ mắc phải đa nang buồng trứng – đặc biệt là chưa được điều trị – có nhiều nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2, bệnh tim, và ung thư nội mạc tử cung.

Mặc dù căn nguyên của bệnh vẫn chưa được xác định, đa nang buồng trứng xảy ra khi buồng trứng sản sinh ra một lượng lớn bất thường nội tiết tố nam như testosterone làm giả hiện tượng rụng trứng và trong nhiều trường hợp là sự mẫn cảm với insulin của cơ thể. Chị Katy Teer, 32 tuổi ở Michigan – Hoa Kỳ, bắt đầu tình trạng mọc lông bất thường ở mặt và vòng 2 phình to từ năm 13 tuổi; chị ít khi có được một kỳ kinh nguyệt bình thường, nhưng bác sĩ khi đó cho rằng đó là do cân nặng của chị. Đến tận năm 28 tuổi, cuối cùng chị cũng được chẩn đoán bệnh. Do không có một xét nghiệm máu hoặc trực quan chắc chắn, các bác sĩ chỉ có thể dựa vào 3 tiêu chí: kinh nguyệt bất thường, lượng nội tiết tố nam cao, và ảnh chụp siêu âm nang buồng trứng.

Đa nang buồng trứng hiện không có cách chữa và dược phẩm điều trị chuyên biệt, các bác sĩ chủ yếu chỉ điều trị các triệu chứng chính. Thuốc tránh thai đường uống giúp ngăn nội tiết tố nam và ổn định chu kỳ nội tiết. Các thầy thuốc thường dùng spironolactone (một loại nội tiết tố steroid do vỏ thượng thận tổng hợp) để điều trị biến chứng mọc lông không mong muốn. Những bệnh nhân u nang buồng trứng đang cố gắng có thai sẽ được kê toa thuốc thúc đẩy rụng trứng. Thuốc trị tiểu đường tuýp 2 cũng được xem xét để giúp duy trì chu kỳ nội tiết và giảm nguy cơ mắc tiểu đường cho bệnh nhân.

Chế độ ăn uống và luyện tập hợp lý cùng tâm lý tích cực sẽ giúp bạn vượt qua bệnh tật dễ dàng hơn.

Bạn hẳn sẽ thấy choáng váng về số thuốc kể trên mà bệnh nhân đa nang buồng trứng có thể phải dùng để cải thiện tình hình của mình? Nhưng các triệu chứng của u nang buồng trứng, đặc biệt là tăng cân còn có thể được kiểm soát thông qua chế độ ăn uống và tập thể dục. Nhiều bệnh nhân nhận thấy chế độ ăn uống giảm carbohydrate (tinh bột và đường) và giàu đạm gầy giúp họ kiểm soát được cơn đói và đốt cháy calorie tốt hơn. Thêm vào đó, việc giảm 5-10% khối lượng cơ thể giúp khôi phục lại chu kỳ nội tiết bình thường và giảm nồng độ nội tiết tố nam trong cơ thể.

Và cũng như mọi loại bệnh tật khác, bệnh nhân đa nang buồng trứng cần tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị mà bác sĩ đã chỉ định riêng cho mình. Với trường hợp của Katy Teer, từ khi bắt đầu theo đơn thuốc gồm thuốc chống tiểu đường và thuốc tránh thai liều thấp, chị đã dần kiểm soát được cuộc sống của mình, giảm được khoảng 20kg nhờ đi bộ mỗi ngày, và dù chị vẫn thừa cân nhưng lông mặt không còn mọc ra nữa, chu kỳ kinh nguyệt ổn định dần và huyết áp trong mức kiểm soát. Chị cũng đã thụ thai thành công và năm 2007, chị đã được làm mẹ.

U xơ tử cung (Uterine Fibroids)

U xơ tử cung tương đối dễ chẩn đoán hơn so với các chứng bệnh vùng chậu khác.

Dấu hiệu chính của bệnh u xơ tử cung là bụng trướng kéo dài, khiến bạn trông như đang mang thai dù thực tế là bạn không mang thai. Bên cạnh đó, cũng giống như bệnh lạc nội mạc tử cung hay u nang buồng trứng, u xơ tử cung cũng gây chảy máu kinh nhiều (cường kinh) và đau quặn ruột trong thời gian hành kinh; cũng như gây áp lực thường xuyên lên bàng quan và trực tràng. Tuy nhiên, cũng có một số bệnh nhân u xơ tử cung hoàn toàn không thể hiện một dấu hiệu nào.

Các bác sĩ vẫn chưa biết nguyên nhân tạo thành các khối u xơ phát triển trong tử cung (có thể có kích thước cỡ từ trái nho cho đến trái dưa bở), nhưng những nghiên cứu mới đây đặt giả thiết về sự phơi nhiễm chất phthalate (tìm thấy trong đồ nhựa và sản phẩm chăm sóc cá nhân) có thể góp một phần. Bởi vì các khối u xơ được nuôi dưỡng nhờ estrogen, chúng sẽ trở nên phiền toái khi bạn mang thai vì trong lúc này mức nội tiết tố nữ tăng cao. Chúng có thể tranh giành không gian với thai nhi, làm gia tăng nguy cơ sẩy thai và sinh non.

Trong khi u xơ tử cung tương đối dễ chẩn đoán thông qua siêu âm và chụp cộng hưởng từ (MRI), việc lựa chọn phác đồ điều trị lại không hề đơn giản. Thuốc tránh thai hàng ngày và thuốc ức chế hormone có thể kiềm hãm các khối u, nhưng giải pháp cuối cùng là phẫu thuật cắt bỏ tử cung lại là một quyết định sinh tử đối với phụ nữ trẻ. Dù vậy, đã có các giải pháp mới hơn, ít khắc nghiệt hơn nhằm loại trừ u xơ: phương pháp phân rã cơ bằng tia laser, thủ thuật cắt bỏ u thông qua phẫu thuật, làm nghẽn động mạch tử cung (tiêm bọt vào động mạch để cắt đứt nguồn cung cấp máu cho khối u xơ). Ngoài ra, chúng ta cũng có thể đặt niềm hy vọng sớm vào hai phương pháp điều trị không xâm lấn đang được tiến hành thử nghiệm khác gồm: cắt bỏ u bằng tần số radio – sử dụng năng lượng nóng để hủy diệt sự phát triển u không mong muốn; và phẫu thuật siêu âm kết hợp cộng hưởng từ – giúp phá hủy khối u xơ thành mảnh vụn.